Tijdschrift LOVER: 50 jaar feminisme

Door Maaike van Leendert

Anno 2024 is informatie over feminisme overal te vinden, bijvoorbeeld op TikTok en Instagram of in mainstream tijdschriften als LINDA. Dat was in 1974, toen Tijdschrift LOVER werd opgericht, wel anders. Het tijdschrift viert dit jaar haar vijftigjarig jubileum. Tijd voor een korte geschiedenis.

Tijdschrift LOVER ontstond in 1974, in de hoogtijdagen van de tweede feministische golf. Waar de eerste golf zich eind negentiende en begin twintigste eeuw vooral richtte op scholing, arbeid en politieke rechten voor vrouwen, stonden in de tweede golf zaken als legale abortus, recht op kinderopvang en een afschaffing van de wettelijke discriminatie van vrouwen centraal. In Nederland waren er verschillende groepen die zich hard maakten voor deze zaken, zoals de actiegroep Dolle Mina. LOVER was verbonden aan een andere groep: de Man-Vrouw-Maatschappij. In 1974 werd LOVER voor het eerst uitgebracht, toen als bijlage van de MVM-nieuwsbrief. Er was in die tijd behoefte aan structuur in de grote hoeveelheid feministische geschriften die uitkwamen, dus kwam MVM met een LiteratuurOVERzicht: LOVER was geboren (en spreek je tot op de dag van vandaag dus uit als lóóver).

Binnen enkele maanden bleek LOVER zo populair te zijn dat het uitgroeide tot een volwaardig tijdschrift. In eerste instantie bestond het tijdschrift slechts uit twee rubrieken: ‘signalementen’ – tientallen pagina’s aan bronvermeldingen – en ‘teksten’ – recensies van een aantal van die publicaties. Na een paar jaar veranderde dit langzaam. In 1977 stelde prominente feministe Andreas Burnier dat het feminisme geen visie had, een one-issue-beweging werd en te veel in de schuldvraag bleef hangen. Hierover werd gediscussieerd in volgende LOVER-uitgaves, waardoor LOVER van literatuuroverzicht steeds meer in een discussieforum veranderde. Verschillende ‘grote namen’ binnen het Nederlandse feminisme, zoals Maaike Meijer, Anja Meulenbelt en Gloria Wekker, publiceerden in LOVER. Begin jaren tachtig had het tijdschrift zo’n 3000 abonnees en werd het daarnaast in zestig boekhandels door heel Nederland verkocht.

In de loop van de jaren tachtig ontstond er langzaam meer discussie en bewustzijn over de invloed van bijvoorbeeld racisme, en werd steeds duidelijker dat ‘vrouwen’ niet altijd over een kam geschoren konden worden. LOVER ging ook steeds verder naar buiten kijken. Zo werd in 1986 de rubriek ‘Feministische Tijdschriften Internationaal’ geïntroduceerd, waarin niet alleen de tijdschriften uit andere landen besproken werden, maar ook inzicht werd gegeven in de feministische bewegingen buiten Nederland en ook buiten het westen. Tegenwoordig richt LOVER zich op intersectioneel feminisme.

In 1981 vond LOVER een vast onderkomen aan de Keizersgracht in Amsterdam, waar ook het Informatie- en Documentatiecentrum voor de vrouwenbeweging, de Stichting Vrouwen in de Beeldende Kunst en de Van Leeuwenbibliotheek waren ondergebracht. Jarenlang vond het stabiliteit, met een vaste uitgever en abonnees, en redactievergaderingen die wekelijks een hele dag in beslag namen.

Dat is nu wel anders. In 2007 begon LOVER, meegaand met de tijd, ook online te publiceren, en door afnemende abonnee-aantallen besloot het tijdschrift in 2011 volledig te stoppen met de papieren uitgave. Het format veranderde daardoor drastisch: in plaats van vier keer per jaar een uitgave waarvoor betaald moest worden, werd er vanaf 2011 meerdere keren per week een gratis artikel gepubliceerd. Momenteel publiceert LOVER naast artikelen van haar eigen redactieleden ook stukken die tot stand zijn gekomen binnen samenwerkingen met het tijdschrift Raffia en de organisaties Samen naar de Kliniek en Stem Op Een Vrouw.

Vanaf het begin heeft LOVER vooral op vrijwilligers gedraaid en ook anno 2024 werkt iedereen bij LOVER onbezoldigd. Dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee: drukke agenda’s staan het tegenwoordig niet meer toe om hele maandagen te vergaderen en nu er ook geen abonnementsgeld meer binnenkomt, is het financieel soms krap. Daarom is LOVER ter ere van het vijftigjarig jubileum een crowdfunding gestart, met als doel nog één keer een fysieke uitgave uit te brengen. Daarin wordt het rijke verleden van het tijdschrift geëerd en is er tevens ruimte voor reflectie op het hedendaagse feministische landschap.

Zonder donaties kan de fysieke uitgave niet gerealiseerd worden. Help jij LOVER bij het behalen van haar doel? De link naar de crowdfunding – die nog tot 22 mei loopt – vind je hier. Neem ook zeker een kijkje bij de tegenprestaties die je voor je gift kunt terugkrijgen.